یلدا آیینی است در نخستین شب زمستان و بلندترین شب سال که به‌ «شب چله» معروف است.بر اساس اسناد مربوط به ایزدمهر، شب زایش و تولد مهر است که این جشن برگزار می‌شود.

یلدا از نظر معنی معادل با کلمه نوئل از ریشه ناتالیس رومی به معنی تولد است و نوئل از ریشه یلدا است. واژه «یلدا» سریانی (از لهجه‌های متداول زبان «آرامی» است) و به معنی ولادت است.

در شهر‌های غرب استان آیین شب یلدا همچون دیگر نقاط ایران اسلامی با آیین خاصی برگزار می‌شود.یکی از این مناطق،بخش تاریخی کجور نوشهر است که اهالی آن در شب یلدا،با پوشیدن لباس محلی،پختن غذای محلی و خواندن نغمه‌های محلی با طبل و سرنا به رقص و پایکوبی می‌پردازند تا شادمانی را به یکدیگر هدیه کنند.در این شب مصفا،اهل خانه و خویشاوندان به گرد هم جمع می‌شوند و علاوه برخوردن تنقلات از جمله هائیشت(گندم بو داده و شاهدانه با کشمش و مغز گردو)که توسط بانوی خانه آماده می‌شود،میوه‌های پخته به نام هکشی درست می‌کنند.

درچنین شبی هنرمندان آوازخوان،امیری و طالبا می‌خوانند و نوازندگان با سرنا و نی موسیقی‌های شادی می‌نوازند.گرفتن فال حافظ و شکستن گردو برای هر فرد از دیگر برنامه‌های شب چله در این منطقه است که به یادگار مانده با توجه به اینکه کجور یکی از نقاط فرهنگی با قدمت تاریخی 3هزار ساله است مردم آن نیز دراین شب با گرد هم آمدن درکنار خانواده سنت زیبای گذشتگان خود را درشب یلدا جشن می‌گیرند، معتقدند باید چهل نوع خوراکی برای خوردن آماده کنند تا بلندای شب یلدا راهمراه با شادی سپری کنندکه این امر به‌صورت نمادین و با تهیه غذاها وتنقلات در کجور انجام می‌گیرد که درکنار آن فانوس به‌عنوان نماد روشنایی و خوشبختی تا شب یلدای سال بعد مردم کجور درگذشته با شکستن 10 عدد گردو خوش اقبالی یا بداقبالی افراد را در آن می‌دانستند به گونه‌ای که اگر گردوی شکسته شده به نام فردی سالم بود وی سالی خوش‌شانس درپیش دارد و در غیر آن بدشانسی گریبانگیر او خواهد شد.گرفتن فال حافظ و شکستن گردو برای هر فرد از دیگر برنامه‌های شب چله در این منطقه است که به یادگار مانده است.

اهالی دهکده فرهنگی و تاریخی کندلوس هم همچون سایر مردم خطه پهناور و زیبای کجور از نقاط دور و نزدیک کشور، خود را به زادگاهشان رسانده تا این شب را در کنار بزرگ‌ترهای خانواده سپری کنند و شب یلدا را با هم جشن بگیرند.

پوشیدن لباس محلی، پختن غذاهای محلی، تفال به حافظ، دید و بازدید اقوام از یکدیگر و ... از جمله مراسم‌های شب یلدا در این روستا است.مردم روستای سماء کجور نیز باتهیه کلوچه‌ها، حلواها، آجیل‌ها، میوه‌ها و انواع خوراکی‌های دیگراین شب یلدا راجشن می گیرند.

فرزندان هر خانواده از راه‌های دور و نزدیک به دیدار بزرگ‌ترهای خانواده رفته و این شب را کنار یکدیگر جشن می‌گیرند.برای گرفتن فال از دیوان حافظ،به نام هر یک از آنهایی که در شب‌نشینی یلدا حاضر هستند مهره مشخصی که متمایز از مهره‌های دیگر افراد حاضر در آن خانه شناخته می‌شود در کوزه‌ای می‌ریزند و بعد هم دیوان را باز می‌کنند و شروع به خواندن غزل می‌کنند و در هر غزل مهره‌ها را از کوزه بیرون آورده تا معلوم شود که آن غزل برای فال کدام یک از افراد است.اهالی روستای کشکک کجوردر شب یلدا گندم را تفت داده و به آن برخی افزودنی‌های محلی و طبیعی نیز اضافه می‌کنند تا این نوع ماده غذایی که جزء تنقلات است آماده شود ./ باشگاه خبرنگاران مازندران